Optymalny dobór podwozi do koparek: kompletny przewodnik

Nowoczesne koparki to wyjątkowo uniwersalne maszyny, które wykorzystywane są podczas prac budowlanych, ziemnych, rozbiórkowych, czy też górniczych. Poszczególne modele koparek różnią się między sobą konstrukcją, począwszy od rodzaju napędu, przez korpus roboczy, po możliwość instalacji dodatkowego osprzętu. Z punktu widzenia sprawności jezdnej najistotniejszą kwestią są jednak podwozia koparek. To od tego parametru zależy bowiem komfort i bezpieczeństwo pracy w określonych warunkach. Jak dobierać podwozia koparek? Oto kompleksowy przewodnik, który pozwoli Ci poznać podstawowe różnice!

Jakie rodzaje podwozi koparek wyróżniamy? Poznaj każde z rozwiązań!

Głównym kryterium podziału koparek jest ich zastosowanie. Wyróżniamy chociażby koparki przeznaczone do prac ziemnych, do prac budowlanych lub też do transportu ciężkich, gabarytowych przedmiotów. Poszczególne modele koparek różnią się między sobą konstrukcją, w tym między innymi podwoziem, wielkością łyżek, czy rodzajem napędu. Każde z rozwiązań posiada swoje zalety, jak również wady, a ponadto każde przeznaczone jest do całkowicie innego zastosowania. Pora więc szczegółowo wyjaśnić zagadnienia techniczne związane z doborem podwozi do koparek, obszarem ich zastosowania, czy też podstawowymi zaletami oraz wadami, jakimi się charakteryzują.

Podział koparek ze względu na rodzaj podwozia

Co do zasady, do najczęściej wykorzystywanych podwozi zaliczamy:

• koparki wyposażone w podwozia kołowe, oparte na osiach napędowych oraz dużych, ogumionych, stalowych obręczach, zwykle stosowane do prac budowlanych i ziemnych, w tym chociażby do wykonania wykopu pod fundamenty, czy do prac związanych z budową sieci wodociągowej lub gazowej,
• koparki wyposażone w podwozia gąsienicowe, wyposażone w specjalistyczny napęd, przeznaczone głównie do prac budowlanych lub rozbiórkowych, często na trudnym, grząskim terenie lub w warunkach, w których bardzo dużego obciążenia,
• koparki mobilne, posadowione na przyczepie, pojeździe ciężarowym, barce wodnej, czy też wagonie kolejowym, które często służą do transportu towarów, na przykład węgla, kruszywa, czy innych, ciężkich ładunków lub do drobnych prac ziemnych,
• koparki kroczące, wyposażone w rozbudowany system zawieszenia, który pozwala na pracę w trudnych warunkach terenu, w tym podczas poruszania się po skarpach, czy przydrożnych rowach.

Ponadto koparki możemy różnicować także w zależności od rozmiarów. W ofercie producentów, takich jak Kubota czy Takeuchi, znaleźć możemy liczne modele mini koparek, idealnych do drobnych prac ziemnych. Z kolei wśród dużych koparek kołowych lub gąsienicowych do najpopularniejszych marek należy Volvo, JCB, CAT, Hyundai, Hitachi, czy Develon.

Do czego służą poszczególne rodzaje koparek? Sprawdź i dobierz podwozie pod kątem własnych potrzeb!

O zastosowaniu poszczególnych typów koparek wspominaliśmy już w poprzednich akapitach. Warto jednak usystematyzować wiedzę w możliwie jak najbardziej zwięzłej, przystępnej formie. Zgodnie z tematyką artykułu, wspomnianą już w tytule, głównym kryterium podziału, z jakiego skorzystamy, będzie rodzaj podwozia. Do głównych typów koparek zaliczamy:

• minikoparki gąsienicowe lub kołowe - ten rodzaj maszyn służy przede wszystkim do pracy przy mniejszych wykopach, na przykład podczas budowy wodociągu, sieci kanalizacyjnej lub też przyłączy energetycznych. Ich podstawową zaletą są niewielkie rozmiary, dzięki którym mogą poruszać się nawet w najtrudniejszych i najbardziej ciasnych terenach, a przy tym zapewniają wąski, lecz precyzyjny wykop, 
• koparko-ładowarki - maszyny wykorzystywane głównie do transportu ciężkich towarów, na przykład kruszywa, czy surowców energetycznych. Zwykle wyposażone są w obszerne łyżki, nazywane również ładowarkami, które mogą pomieścić nawet kilka ton ładunku. Ze względu na swoje właściwości koparko-ładowarki często możemy spotkać w kopalniach lub też składach, zajmujących się sprzedażą materiałów sypkich,
• koparki przedsiębierne - zwykle wyposażone w podwozie gąsienicowe, wykorzystywane do głębokich wykopów oraz pobierania jak największych ładunków wprost z dna wykopu. Ten typ koparek można napotkać w kopalniach, czy też piaskarniach, gdzie często stosowane są w celu zapewnienia płynnego transportu towarów,
• koparki podsiębierne - często widywane na placach budowy, wyposażone w dużych rozmiarów łyżkę, idealną do pobierania ziemi z wykopu. W większości przypadków ten rodzaj maszyn posiada nadwozie gąsienicowe, które z jednej strony zapewnia bezpieczeństwo nawet na miękkim podłożu, zaś z drugiej, stabilizuje koparkę i zmniejsza ryzyko ewentualnego wychyłu do przodu lub na boki pod wpływem ciężaru,
• koparki chwytakowe - wyposażone w chwytak umieszczony na długiej, przegubowej konstrukcji o długości nawet kilkudziesięciu metrów. W przypadku tego rodzaju maszyn ich podstawowym zastosowaniem mogą być prace w trudnych, podmokłych warunkach, w tym nawet pogłębianie koryt rzecznych lub też działania rozbiórkowe w wysokich budynkach, lub obiektach, które posiadają ograniczony dostęp z ziemi.

Koparki z podwoziem kołowym - jakie cechy posiadają?

Koparki kołowe to maszyny robocze, stosunkowo najczęściej widywane na ulicach polskich miast. Ich istotną cechą jest możliwość sprawnego transportu w dowolne miejsce, bez konieczności użycia w tym celu specjalnej lawety. Z tego względu koparki wyposażone w podwozie kołowe często wykorzystywane są podczas prac ziemnych czy budowlanych, jeżeli tylko pozwalają na to warunki terenowe. Po zakończonej pracy operator koparki może w pełni legalnie przemieścić się na teren kolejnej inwestycji, bądź też powrócić do firmowej bazy.

Jak realizowany jest napęd w koparkach kołowych?

Do napędu koparek kołowych zwykle wykorzystywane są mocne silniki spalinowe, rzadziej układy hybrydowe lub elektryczne. Niezależnie od rodzaju zasilania motoru, napęd przekazywany jest bezpośrednio na osie napędowe. W zależności od konkretnego modelu i zastosowanych w nim rozwiązań technicznych, moc i moment obrotowy mogą być przekazywane na jedną lub dwie osie. Oczywiście w drugim przypadku koparka będzie cechować się znacznie lepszymi właściwościami jezdnymi, także podczas poruszania się po grząskich terenach.

Jakie zalety oferuje koparka kołowa?

W odróżnieniu od podwozi gąsienicowych, ich kołowe odpowiedniki zapewniają możliwość sprawnego poruszania się, także po drogach publicznych. W takiej sytuacji koparka w pełni legalnie porusza się w ruchu ulicznym jako pojazd wolnobieżny. To spora zaleta w przypadku osób lub firm, które zajmują się pracami ziemnymi lub budowlanymi w mniej wymagającym terenie. Podczas codziennej eksploatacji równie istotną kwestią może być zwrotność i łatwość manewrowania koparką wyposażoną w podwozie kołowe. Ciasne zakręty czy zawrócenie na niewielkim placu z pewnością są o wiele łatwiejsze do wykonania, aniżeli w przypadku bardziej masywnej koparki gąsienicowej.

Z drugiej strony maszyny kołowe często mogą oferować znacznie mniejszą ładowność, bądź też udźwig transportowanych elementów. Zawieszenie oparte na osiach wyposażonych w koła nie jest też zbyt praktycznym rozwiązaniem w przypadku trudnego, grząskiego terenu, gdzie takowa koparka szybko zostanie unieruchomiona. W takich zastosowaniach zdecydowanie lepszym wyborem jest koparka gąsienicowa!

Podwozie gąsienicowe - jakie są jego plusy i minusy?

W przypadku wielu maszyn roboczych możemy mieć do czynienia z gąsienicami. Jak działa ten rodzaj podwozia? W gruncie rzeczy możemy mówić w tym przypadku o skomplikowanym mechanizmie, który oprócz gąsienic gumowych posiada specjalne łańcuchy, rolki napinające (w tym rolkę górną i rolkę dolną), czy koła napędowe. Dzięki wszystkim tym podzespołom koparka może sprawnie poruszać się po każdym podłożu.

Jakie jest podstawowe zastosowanie koparek gąsienicowych?

Pytanie jednak, do jakiego zastosowania najlepiej sprawdza się koparka z podwoziem gąsienicowym? Ten rodzaj maszyn jest szczególnie praktyczny w przypadku prac realizowanych w trudnym terenie. Dzięki gąsienicom koparka oferuje znacznie lepsze właściwości jezdne, dzięki czemu może bez większych problemów poruszać się po grząskim terenie pełnym nierówności. Istotną kwestią jest także rozkład siły nacisku, który w odróżnieniu od podwozia kołowego, w przypadku gąsienic rozchodzi się na znacznie większą powierzchnię. Taki stan rzeczy zapewnia większe bezpieczeństwo pracy podczas transportu ciężkich przedmiotów.

Wady i zalety podwozi gąsienicowych

Każdy rodzaj podwozia do koparki oprócz zalet posiada jednak również dosyć istotne wady. Podstawowym zagadnieniem w przypadku podwozi gąsienicowych jest brak możliwości sprawnego przemieszczania koparki z punktu A do punktu B. Po zakończonej pracy maszynę należy przetransportować na lawecie, ponieważ narzędzia wyposażone w gąsienice gumowe zwykle cechują się znacznie obniżoną prędkością poruszania się (często do poziomu 10 km/h), a ponadto w przypadku, gdy posiadają ostre krawędzie, nie mogą zostać oficjalnie dopuszczone do ruchu publicznego.

O ile w przypadku niewielkich koparek, takich jak Kubota KX019, nie ma to większego znaczenia, ponieważ do transportu potrzebna jest niewielka laweta, z którą można holować samochodem osobowym lub dostawczym, o tyle większe modele ze względu na swoje gabaryty wymagać już będą transportu na specjalistycznej, niskopodłogowej lawecie, a do holowania konieczny będzie ciągnik siodłowy, co bezpośrednio wpływa na ogólny wzrost kosztów pracy.

Ponadto koparki gąsienicowe wymagają skrupulatnego serwisu w kwestii samego podwozia. Liczne elementy napędu mogą wymagać systematycznych napraw lub wymiany na fabrycznie nowe zamienniki. Mowa tu o takich częściach, jak chociażby łańcuch do koparki, napinacz gąsienicy, gwiazda napędowa, rolka podtrzymująca czy też gumowe nakładki na płytki. Wśród często wybieranych elementów znaleźć można również sworznie do łańcucha koparki bądź też pełny zestaw naprawczy do łańcucha koparki. Poszczególne podzespoły eksploatacyjne zużywają się wprost proporcjonalnie do częstotliwości pracy koparki. Stąd też prawidłowa eksploatacja tego rodzaju maszyny gąsienicowej w dłuższej perspektywie czasu może być droższa, aniżeli jej kołowego odpowiednika.

Koparki kroczące oraz mobilne, posadowione na przyczepach, wagonach lub pojazdach samochodowych 

Nieco pominiętym zagadnieniem są dwa kolejne rodzaje koparek, wspomniane na początku tekstu, a mianowicie maszyny kroczące oraz mobilne, umieszczone na gotowym podwoziu. Wynika to jednak z faktu, że tego typu rozwiązania należą do specjalistycznych sprzętów, które wykorzystywane są w ściśle ograniczonym zakresie zastosowania. Warto jednak nieco lepiej przybliżyć obie spośród tych kategorii.

Koparki kroczące to maszyny, które w większości przypadków wyposażone są w koła, jednak zamiast zwyczajnej ramy posiadają rozbudowaną konstrukcję, która pozwala na dowolne modyfikowanie kąta nachylenia każdego z kół. W ten sposób koparka może pracować na stromych zboczach lub też w rowach, bez ryzyka ewentualnego wypadku. Ten rodzaj maszyn wykorzystywany jest głównie podczas prac konserwacyjnych w obrębie wzgórz, nabrzeży, czy rowów.

Z kolei koparki nazwane wcześniej umownie “mobilnymi” to maszyny, które nie posiadają własnego podwozia, ale są oparte na gotowym już rozwiązaniu. Do tej kategorii zaliczyć możemy koparki posadowione na przyczepach samochodowych, wagonach kolejowych, barkach wodnych lub też po prostu - na ramie pojazdu ciężarowego. Ich podstawową cechą jest mobilność, ponieważ mogą poruszać się w dowolne miejsce, w zależności od potrzeb. Z tego względu często mogą być wykorzystywane chociażby do transportu surowców, czy materiałów sypkich.

Podwozia koparek - jak je dobierać? - podsumowanie

Mnogość modeli koparek dostępnych na rynku sprawia, że z łatwością możemy dobrać maszynę, która będzie w pełni spełniać nasze potrzeby w codziennej pracy. Jednym z kryteriów podziału może być podwozie koparki. Do najczęściej spotykanych maszyn renomowanych producentów, takich jak Volvo, Kubota czy też Hitachi, możemy zaliczyć koparki kołowe oraz gąsienicowe. W praktyce poszczególne rodzaje podwozi posiadają zróżnicowane zastosowanie.

W przypadku maszyn wykorzystywanych w trudnych warunkach terenowych, które w dodatku pracują pod dużym obciążeniem, dobrym wyborem jest podwozie gąsienicowe. Z kolei koparki podwozie kołowe jest znacznie bardziej praktyczne w przypadku tradycyjnych prac ziemnych lub budowlanych, a ponadto zapewnia możliwość sprawnego przemieszczania sprzętu “na kołach”, bez konieczności użycia lawety. Co istotne, wybór koparek jest dziś ogromny, dzięki czemu każdy może znaleźć rozwiązanie dostosowane do własnych potrzeb. Obok mini koparek gąsienicowych, takich jak Kubota KX016, od ręki możemy także wejść w posiadanie największych i najbardziej wydajnych maszyn, takich jak Doosan serii DX255 lub DX300, przeznaczonych do najcięższych prac w trudnym, zróżnicowanym terenie.